Fazanthof

De Fazanthof in Ten Boer is ontworpen door KAW Architecten in opdracht van Centrum Veilig Wonen. Met behulp van bewonersconsulenten werden de eigenaren intensief betrokken bij elke stap in het ontwerpproces. De Fazanthof maakt deel uit van de versterkingsoperatie die nodig is geworden door de aardbevingen in Groningen, veroorzaakt door gaswinning.

De schade aan woningen in deze regio, en de onveiligheid die dit met zich meebracht, leidde tot de noodzaak van sloop en nieuwbouw. Historisch gezien waren de oorspronkelijke woningen onderdeel van de naoorlogse stadsuitbreiding, die inmiddels niet meer voldeed aan de veiligheidsnormen.

Met de huidige woningbouwopgave in de regio werd de kans gegrepen om niet alleen veiligheid te waarborgen, maar ook om aan te sluiten bij moderne duurzaamheidsambities en bewonersparticipatie. Het project stond midden in de hedendaagse context van seismische versterking, woningtekort en de behoefte aan klimaatbestendige en toekomstgerichte woningen.

Proces en Ambities: Een Participatief Ontwerp

Het proces van de Fazanthof herdefinieerde wat het betekent om bewoners actief te betrekken bij hun eigen woningontwerp. Het project begon met de erkenning dat bewoners niet slechts passieve ontvangers van een nieuwe woning moeten zijn, maar actief mee moeten kunnen denken en beslissen. Met behulp van bewonersconsulenten werden de eigenaren intensief betrokken bij elke stap in het ontwerpproces. Dit ging verder dan standaard inspraak; er werd een breed scala aan opties gepresenteerd binnen een flexibel modulair systeem van drie basisplattegronden.

KAW’s ambitie was om veiligheid te combineren met eigenaarschap en maatwerk, zonder de architectonische kwaliteit uit het oog te verliezen. Door bijvoorbeeld verschillende woningtypes aan te bieden – van rijwoningen tot levensloopbestendige opties – kregen bewoners de kans om hun huis aan te passen aan hun toekomstplannen en gezinssamenstellingen. Daarbij is ook gekeken naar de levensloopbestendigheid en klimaatbestendigheid van de woningen, waardoor de bewoners klaar zijn voor de toekomst, ongeacht hun levensfase.

Integrale Opgaven: Veiligheid, Woningbouw en Biodiversiteit

Bij dit project kwamen verschillende opgaven op een integrale manier samen. De primaire uitdaging was uiteraard het realiseren van aardbevingsbestendige woningen. Dit werd bereikt door de toepassing van het innovatieve 'slidersysteem', waarmee de fundering van de woningen onafhankelijk kan bewegen van de constructie daarboven. Dit systeem maakt het mogelijk om 13 centimeter beweging op te vangen tijdens een aardbeving, zonder schade aan de woningen zelf.

Daarnaast speelde woningbouw een cruciale rol in de uitvoering. De Fazanthof is een voorbeeld van hoe woningbouw en veiligheid hand in hand kunnen gaan. Tegelijkertijd bood het project een kans om de biodiversiteit in de omgeving te verbeteren. Door de herontwikkeling werd er extra aandacht besteed aan groene stroken en tuinen rond de woningen, wat de ecologische waarde van de buurt verhoogt.

De woningen zijn ontworpen met een sterke focus op duurzaamheid. Dit blijkt onder andere uit het gebruik van onderhoudsarme materialen zoals metselwerk, betonelementen en keramische dakpannen, die de levensduur van de woningen verlengen. Verder zijn de woningen voorzien van energiezuinige installaties, zoals zonnepanelen, om bij te dragen aan de energietransitie en de reductie van de CO2-uitstoot.

Ontwerpend Onderzoek met Beleidsimpact

Dit project kan ook worden gezien als een pilot voor de versterkingsoperatie in Groningen. Het proces van eigenarenparticipatie, gecombineerd met de technische innovaties, heeft belangrijke inzichten opgeleverd voor toekomstig beleid. KAW heeft met dit project laten zien dat het mogelijk is om maatwerk te leveren binnen de context van grote infrastructurele en seismische uitdagingen. Deze aanpak heeft geleid tot beleidsaanpassingen binnen andere versterkingsprojecten, waar bewoners nu een grotere stem hebben in hun eigen woonoplossingen.

Door bewoners de vrijheid te geven om hun woning mee te ontwerpen binnen de kaders van veiligheid en duurzaamheid, is de Fazanthof een model geworden voor toekomstige projecten in aardbevingsgebieden. De samenwerking tussen overheid, architecten, bouwers en bewoners heeft in dit project geleid tot een oplossing die niet alleen aan de technische eisen voldoet, maar ook sociaal-maatschappelijke waarde toevoegt.

Conclusie

Dit project is een voorbeeld van hoe architectuur kan bijdragen aan de oplossing van urgente maatschappelijke en ruimtelijke opgaven, met veiligheid, duurzaamheid en bewonerswelzijn als kernwaarden. Het resultaat is een buurt waarin mensen zich veilig en thuis voelen, en die tegelijkertijd robuust is voor toekomstige uitdagingen.