Woonhuis Fam. Vd Wal

Oorspronkelijk lag de woning van de familie Vd. Wal gelegen aan een verbindingspad tussen Overschild en Ten Post. Door de realisatie van het Eemskanaal werd deze verbinding ‘doorgeknipt’ en kwam deze locatie geïsoleerd te liggen in het landschap aan de noordzijde van het kanaal. Door de geïsoleerde ligging ontstond op deze locatie een bijzondere leefomgeving. De inmiddels gesloopte boerderijwoning is niet het eerste huis geweest dat hier stond. Al eerder stond hier een meer authentiek boerderijtje.

De huidige bewoners wonen hier al decennia lang. Ze hebben een paradijsje gemaakt waarin zij hun interesses/hobby’s kwijt kunnen. Zo liepen er op het erf verschillende soorten ganzen en kippen rond. Nog steeds zijn alle hokken/afrasteringen aanwezig. Ook hebben de bewoners veel boeken verzameld, complete jaargangen/ drukwerken van De kameleon of Pietje Bel. Er is sprake van een zeer grote bibliotheek waarin je je waant in de geschiedenis van de - voornamelijk - Nederlandse boekenwereld.

Naast deze enorme verzameling werd er ook nog een grote verzameling le Creuset-pannen aangelegd, en zo ook de thee-blikken en thee-service. In de vervangende nieuwbouw moesten deze hobby’s moesten worden geïntegreerd. De redenen om hier een nieuwe woning te realiseren waren twee-ledig.

Al bij de aanleg van het Eemskanaal werden de grondwaterstanden aangepast, met als gevolg een forse daling van het peil. Dit zag je onder andere in de waterputten. Lagen dezen decennia geleden nog gelijk aan het maaiveld, inmiddels staken ze meer dan 40 cm boven het maaiveld uit. Daarnaast ontstonden er grote zettingen en scheuren in de woning die werden veroorzaakt door de gaswinning.

Ambities

Codez Architectuurstudio stond voor de uitdaging om hier een moderne variant van de oorspronkelijke boerderijvorm terug te bouwen. De familie was gewend geraakt aan een traditionele manier van wonen, maar stond open voor hun suggesties om hier niet alleen vervangende nieuwbouw te realiseren, maar ook om deze ook op een moderne manier vorm te geven. Bijzondere aandacht werd gegeven aan de wijze waarop de familie tot dan toe had gewoond en hoe die identiteit terug te brengen in het nieuwe ontwerp, de bibliotheek, het mini-museumpje en het traditionele interieur.

'Hoe kan deze opdrachtgever houden wat ze al die jaren zorgvuldig had opgebouwd? Wie zijn wij als ‘moderne ‘ architect om ons te mengen in een oplossing waarin traditie en een zorgvuldig opgebouwde eigenzinnigheid van de bewoners samenkomen in een volledig nieuwe situatie. Waren wij daar wel toe in staat?'

De opdrachtgevers stonden echter open voor vernieuwing en door de vele gesprekken ontstond er een wederzijds vertrouwen en begrip. Essentiële basis voor een goede afloop. Het volledige proces tot realisatie heeft lang geduurd. D vele emotionele momenten vanwege de ernst van de staat van de woning en het toenemende onveilige gevoel van de opdrachtgevers hebben geleid tot een zeer goed onderling vertrouwen. De uitvoering van de bouw werd begeleid door de NCG, maar als architect had Codex met regelmaat contact met de opdrachtgever om te adviseren, gerust te stellen en te enthousiasmeren.

Uitgangspunt bij de nieuwe opgave was een energie zuinige woning: Label A+++ met gebruik makend van een warmteterugwin-systeem en hoge isolatie waarden voor vloer (3,7) en gevel (4,7) en dak (Rc 6,3). Het geheel is op palen gefundeerd en voorzien van een betonnen begane grondvloer. De opbouw is verder voornamelijk in Hsb uitgevoerd, met een aantal stalen hoofdspanten. Mitigatie is doorgevoerd met oplossingen voor de vleermuis, gierzwaluw en huismus. Tevens was er de wens/toezegging dat de zoon van de opdrachtgever betrokken zou worden bij de uitvoering; zo geschiedde.

Het ontwerp is een afgeleide van het oorspronkelijke boerderijtje. In het nieuwe woonprogramma was de opdeling tussen woonhuis en schuur niet meer van toepassing. Toch is er gekozen voor een vorm waarin de oorspronkelijke contour te herkennen valt. Deze verwijzing toont de geschiedenis van deze plek. Niet een voor de hand liggende nieuwbouwwoning, maar een vormentaal welke duidelijke verwijzingen in zich heeft. Op de begane grond bevinden zich de woonkamer, de woonkeuken en de bibliotheek gekoppeld aan de slaapkamer. Het nachtelijk ronddwalen tussen de boeken is een pré.

Op de verdieping van het ‘schuurdeel’ zijn 4 slaapkamers en een berging. Het oorspronkelijke woondeel is in verkleinde vorm teruggebracht waarbij dit geheel inclusief kap als metselwerk-volume is uitgevoerd. Binnenin is deze kap volledig opengehouden en getransformeerd tot een fraaie hoge woonzone inclusief vide en open werkplek op de verdieping.

De tuinen zijn naderhand - op verzoek van en met behulp van de eigenaar - weer teruggebracht naar vroegere staat. De identiteit van de opdrachtgevers is ook daarmee overeind gebleven.

Tom Tieman ( filmmaker van o.a. de documentaire De Laatste boer van de Euvelgunne) raakte via Codex al snel betrokken bij dit proces. Met toestemming van de opdrachtgevers -en na het opbouwen van vertrouwen- is er tijdens het gehele proces gefilmd en geïnterviewd. Dit heeft geresulteerd in een zeer interessante 5-kwartier durende documentaire waarin duidelijk wordt in welke emotionele rollercoaster eigenaren terechtkomen. Deze documentaire verteld ook het proces waarin wij als Codex architecten de opdrachtgevers hebben bijgestaan. De conceptfase van deze film is klaar. De verwachting is dat de definitieve versie binnen drie maanden zal zijn afgerond.