Masterplan Regiocentra

De centrumfunctie van de Groningse kernen met een regionale centrumfunctie staat al jaren onder druk, door een combinatie van fysieke, volkshuisvestelijke, sociale en economische problemen. Om hun rol in de regio te blijven vervullen, hebben deze kernen behoefte aan nieuwe ambities en een sterke impuls in de brede welvaart, in economische vitaliteit, in leefbaarheid en in ruimtelijke en sociale kwaliteit, voor de inwoners van nu én volgende generaties. Het Masterplan Regiocentra is een uitwerking van de toekomstagenda van de Groningse gemeenten en het Rijk uit 2021.

Dit masterplan is één van de Masterplannen dat deel uitmaakt van Nij Begun, Onder de kernen vallen Appingedam, Delfzijl, Bedum, Hoogezand-Sappemeer, Leek/Tolbert, Nieuwe Pekela, Stadskanaal/Musselkanaal, Ter Apel, Uithuizen, Veendam en Winschoten. 

Omlag in het denken: naar een on-Gronings onbescheiden investeringsagenda 

Samen met de Groninger gemeenten en de provincie analyseerde KAW Architecten met een quickscan de bestaande sociale en fysieke problemen en de lopende ontwikkelingen in de kernen. Waar de stad Groningen een cultuur kent van gedurfde plannen die een grote stap in de tijd zetten, waren die mogelijkheden decennialang beperkt in de rest van de provincie. Die ruimte werd ook niet altijd gevoeld. Om dit te doorbreken, daagden de initiatiefnemers elkaar uit eerst te stellen wat er écht nodig is om deze kernen in een sterke positieve spiraal te brengen. Dit leidde om te beginnen tot een verbinding van waardevolle bestaande plannen, die samen vaak al meer betekenen dan elk voor zich. De grote meerwaarde ontstond in het nadenken over en werken aan het toekomstperspectief met veel meer ambitie. Realistisch, maar wel zonder beperkingen vooraf. Dit leverde een uitdagende investeringsagenda op voor de toekomst, bijna on-Gronings onbescheiden, maar heel erg nodig en passend bij de behoeften in deze kernen. 

Fysiek investeren als randvoorwaarde voor brede welvaart 

Een belangrijk inzicht is dat fysieke investeringen in deze kernen randvoorwaardelijk zijn om op brede welvaart stappen vooruit te kunnen zetten. Zoals in moderne onderwijshuisvesting, ruimte voor nieuwe werkgelegenheid, comfortabele zuinige en gezonde woningen, een klimaatbestendige woonomgeving met verblijfskwaliteit, betere bereikbaarheid met nieuwe knooppunten en mobiliteitsoplossingen die de leefkwaliteit verbeteren, transformeren van verouderde bedrijfslocaties en de uitstraling van plekken. Bovenal: de verbinding tussen al deze investeringen, die leiden tot meer dan de som der delen. En daarmee ook: werken aan een woonplaats waarin mensen wonen die trots zijn op wat zij dagelijks om zich heen zien. 

Acht bouwstenen als hulpmiddel voor integraal werken 

Het Masterplan Regiocentra bevat acht basisbouwstenen voor investeren. Samen dragen zij bij aan een omgeving en structuur waarin brede welvaart een betere kans krijgt. Elk regiocentrum kent een eigen palet aan relevante ingrepen. Zoals Stadskanaal, waar de gewenste ontwikkeling van de campus (Makeport Mercurius) en een station voor de Nedersaksenlijn de kans creëert om het gebied te verbinden met het stadscentrum, te zorgen voor een grote binnenstedelijke impuls in ruimtelijke kwaliteit, met groen tussen buurten en aansluiting op het buitengebied, nieuwe woonmilieus, transformatie van verouderde bedrijfslocaties en vernieuwing van maatschappelijke voorzieningen die grotendeels nog uit de jaren zeventig en tachtig stammen.  

Een proces van samen de lat omhoog leggen 

Dit gezamenlijke proces heeft iets losgemaakt. Hoewel de omslag in het denken soms best spannend was, lukte het om elkaar scherp te houden – van vakspecialisten tot bestuurders – op het vasthouden van stevige doelen, ook als nog niet bekend was hoe die te bereiken waren. Wat hielp is dat voor elk van deze kernen de urgentie gevoeld en gedeeld werd. De opgaven waren vaak vergelijkbaar, de oplossingsrichtingen zijn dat ook. Het helpt om als gemeenten samen op te trekken, zo de lat hoog te houden bij de uitwerking die nu volgt.   

Een begin van heel veel moois 

Het Masterplan Regiocentra Groningen is gepresenteerd in een brede bestuurlijke bijeenkomst, met burgemeesters, wethouders, gedeputeerde Tjeerd van Dekken, vele vertegenwoordigers van de ministeries en minister Hugo de Jonge van het ministerie van BZK. Zijn advies was: zorg dat jullie nu doorpakken. En dat gebeurt: vanuit een brede wens om deze ambities verder te brengen, wordt nu gewerkt aan verdere uitwerking. Met het Masterplan als houvast, wordt nu door meerdere bureaus gewerkt aan een concrete stedenbouwkundige vertaling en een uitvoeringsprogramma. Met daarbij betrokkenheid van bewoners in het gebied, van woningcorporaties, waterschappen, ondernemersvertegenwoordigers en maatschappelijke organisaties. Dat is de opmaat naar een reeks aan samenhangende, toekomstgerichte projecten, waar deze kernen zo’n behoefte aan hebben. Vanuit de overtuiging dat deze samen leiden tot aantrekkelijke regiocentra, waar generaties van nu en morgen willen wonen en leven.