Bronswoningen

De vernieuwing van de Bronswoningen typeert een ingrijpende opgave, één die in elk geval in het noorden van Nederland de dynamiek en druk op de woningmarkt bepaalt. Aardbevingen, een verouderde woningvoorraad en de ambitie om architectuur duurzamer te maken lijken een hele generatie woningbouw —oneerbiedig gezegd— van de kaart te vegen: plekken waar ruim een halve eeuw woongeschiedenis ligt, waarin de bewoners hun ziel en zaligheid heeft opgebouwd, waar herinneringen, gewoontes en woonroutines zijn gegroeid.

Het project betreft 155 woningen, oorspronkelijk gebouwd voor arbeiders van de voormalige motorenfabriek Brons. Wat begon als collectieve woningbouw is inmiddels in particulier eigendom, wat heeft geleid tot unieke gevels en verschillende woningkarakters. Schuurtjes, bergingen, garages en andere uitbreidingen verrijken de buurt met een mix van persoonlijke toevoegingen aan de achterzijde van de woningen.

De opgave voor de Bronswoningen, de bewoners, in feite een groep van 155 opdrachtgevers, die we allemaal een specifiek voor deze plek passende woning willen aanbieden. We begonnen daarom met goed om ons heen kijken en vroegen ons af: kunnen we de vernieuwing van de Bronswoningen inderdaad aanvliegen als een uitdaging om 155 individuele woningen te maken, maar er tegelijk voor zorgen dat het geheel meer wordt dan de optelsom van particuliere uitingen? Kunnen we de delicate maar treffende balans tussen het gemeenschappelijke karakter van de wijk en de individuele karakter van de woningen weer tot vertrekpunt van de vernieuwing maken?

Collectiviteit versus Individualiteit

De Bronswoningen zijn opgebouwd volgens een specifieke jaren zestig bouwsystematiek, maar de vernieuwing daarvan volgt een moderne, onderscheidende benadering. Het nieuwe prefab-systeem biedt ruimte voor verschillen, terwijl het stevige betonnen casco zorgt voor aardbevingsbestendigheid en een veilige basis. Het ontwerp speelt in op de bekende woongebruiken, met de bedoeling om de bestaande woningtypen, maar dan vergroot, in ere te herstellen. We behouden de typische dynamiek van de wijk, die een delicate balans tussen collectiviteit en individualiteit uitstraalt.

Ontwerp en Bouwstenen

Het plan is gebaseerd op een hoogwaardige standaardwoning, maar biedt volop mogelijkheden voor personalisatie. Bewoners kunnen kiezen uit diverse indelingsopties en gevelontwerpen. In nauwe samenwerking met de aannemer hebben we, door middel van tweewekelijkse bijeenkomsten, alle keuzes en indelingen grondig onderzocht. Hierdoor hebben we de uitgangspunten van het ontwerpbouwsysteem niet alleen uitgedaagd, maar zelfs uitgebreid. Een voorbeeld hiervan is de toevoeging van een HSB-entree aan de woning, waarmee we extra plasticiteit in de gevel hebben gebracht. Zo ontstaat een wijk die zowel eenheid als diversiteit uitstraalt, waarbij de bewoners hun eigen woning kunnen aanpassen zonder de gezamenlijke uitstraling van de buurt te verstoren.

De Nieuwe Tijd

Stedenbouwkundig vormen de Bronswoningen een autonome eenheid, maar tegelijkertijd markeren ze een kantelpunt in de woningbouw van de 20e eeuw. Deze naoorlogse woningen brachten een enorme verbetering in wooncomfort en symboliseerden moderniteit. De vernieuwing moet deze waarde behouden, door de bestaande structuur te versterken en te verduurzamen, maar tegelijkertijd de diversiteit van gevels en bouwstijlen die kenmerkend zijn voor de wijk te eren.

Karakteristiek en Ambitie

De Bronswoningen maken deel uit van een rijke architectonische traditie in Appingedam. De woningbouw in deze regio is verweven met de geschiedenis, van de middeleeuwen tot de vroege twintigste eeuw, en is zichtbaar in het gebruik van Groninger baksteen rode baksteen en de variaties in kleur en textuur zijn kenmerkend voor de regio. Ons doel is om dit erfgoed te combineren met de ambities van moderne woningbouw: duurzame, hoogwaardige woningen die harmonieus in hun omgeving passen. Het vernieuwde gevelontwerp van de Bronswoningen is geïnspireerd door lokale architectuur, zoals de Damster baksteen en de typische roodtinten, waardoor de verbinding tussen de woningen en de omgeving wordt versterkt.

Met de vernieuwing van de Bronswoningen willen we hoogwaardige architectuur bieden zonder onrealistische kosten. Bakstenen gevels, zorgvuldige details en een palet dat past bij de streek zijn vanzelfsprekend, en zouden de basis moeten zijn voor elke kwaliteitsvolle woningbouw.

Verbeelding en Vernieuwing

De ambitieuze mix van eenheid en diversiteit is het uitgangspunt. We behouden de bestaande woningindeling, maar verbeteren deze om te voldoen aan de huidige eisen op het gebied van isolatie, ruimte en toegankelijkheid.

Op stedenbouwkundig niveau versterken we de blokstructuur door een ritmische variatie in de architectuur aan te brengen, wat de relatie tussen de individuele woningen en de wijk benadrukt. We kiezen voor vier verschillende soorten baksteen in drie kleuren, waardoor elk blok een eigen identiteit krijgt, maar tegelijkertijd een samenhangend geheel vormt.

Bijzondere aandacht gaat uit naar de kopgevels, die de verbinding tussen de wijk en de woningarchitectuur versterken. Deze “knappe koppen” geven een eigentijdse vertaling van de oorspronkelijke modernistische bouwstijl en dragen bij aan het unieke karakter van de Bronswoningen.

Wat dit project bijzonder maakt, is de intensieve samenwerking tussen de aannemer, de gemeente, Kuub en de bewoners. Het project is gestart eind 2020, de eerste fase is inmiddels afgerond en de werkzaamheden aan de tweede fase zijn inmiddels van start gegaan.