Tjaljanhuis

Aan de Hoofdstraat West in Uithuizen staat een nieuwe woning ontworpen door Reinier de Gooijer architect. Het pand uit de jaren '30 moest door aardbevingsschade worden vervangen door nieuwbouw, met hetzelfde oppervlakte als de oude woning. De kosten om het oorspronkelijk pand te versterken bleken te hoog.

De nieuwbouw maakt deel uit van een straatlint, Hoofdstraat West, en grenst aan de oostgevel aan het plein van de Heilige Jacobus de Meerdere Kerk. Rond 1930 stond hier een hotel, tot een grote brand dit gebouw verwoestte. Het hotel werd vervangen voor een tweelaagse woning met platdak en een grote schuur met zadeldak. Op de begane grond zat een café, op de eerste verdieping de woning. Hier is later één woning van gemaakt.

De woning is ontsloten door de Hoofdstraat West en door een pad tussen de woning en de kerk, die vroeger toegang gaf tot de achtergelegen Rooms Katholieke basisschool. Aan de zuidzijde van de Hoofdstraat West staan meerdere notariswoningen, met ontsluiting in het midden en aan beide zijden van de entree een identieke gevelindeling. Aan deze zijde zijn de afgelopen vijftig jaar nauwelijks aanpassingen in het straatbeeld geweest.

De nieuwe woning staat 12 meter achter de oorspronkelijke rooilijn, omdat voor de woning nog een woning zou worden gerealiseerd. Helaas is dit nooit gebeurd.

Ambities

Met de nieuwbouw wilden de betrokkenen het straatprofiel herstellen door het gebouw in de oorspronkelijke rooilijn te plaatsen, direct grenzend aan het trottoir. Ze wilden het gebouw laten invoegen in haar omgeving. Ze moest aansluiten bij de karakteristieke gebouwen aan in het dorp. Zo refereert het voorhuis qua indeling naar de notariswoningen. De entree zit in het midden van de gevel, met aan weerszijden twee gelijkwaardige kamers. Het materiaalgebruik en raamverdeling van het voorhuis refereert juist naar de panden in Amsterdamse School-stijl verderop in de straat.

Een aantal ambities sprongen eruit:

• Het gebouw realiseren met zijn adres zowel aan de Hoofdstraat West als aan het langs de kerk lopende pad.

• Gradatie in materiaalgebruik, van steenachtig aan de straat, naar voornamelijk zwart gebeitst hout aan de tuin-/ parkzijde, refererend naar de oorspronkelijke bebouwing met café + woning en achterliggende schuur.

• De drie verschillende functies: woonhuis, atelier en B&B moeten herkenbaar in de gevels zijn. De drie vormen samen echter ook een eenheid.

• Een gebouw realiseren waarbij alleen de begane grondvloer en fundering van beton zijn. De resterende constructie bestaat volledig uit een houten kolommenstructuur. Hierdoor zou de indeling flexibel worden.

• Isoleren gebeurt met herwinbare materialen, zoals vlas.

• De toe te passen isolatiewaarden zijn ruim boven de voor nieuwbouw gestelde norm, om het energiegebruik zo veel mogelijk te beperken.

• De woning is zonder gasaansluiting uitgevoerd, verwarming gebeurt middels een bodemwarmtepomp die de vloerverwarming aanstuurt. Op het platte dak komen 42 zonnepanelen om volledig in eigen stroombehoefte te kunnen voorzien.

• In de achtertuin wordt een waterberging aangelegd, zodat de hemelwaterafvoer van het gebouw kan worden opgevangen.

Proces

Tijdens het proces bleek het financieel niet haalbaar om de volledige oppervlakte van de oude woning terug te brengen. Hieruit volgde een intensief proces met elkaar waarbij de grootte van het pand verkleind wordt, van de flexibele indeling wordt afgestapt en ook van het gebruik van herwinbare isolatiematerialen was helaas geen sprake meer. Het energiezuinig verwarmen middels een bodemwarmtepomp die de vloerverwarming aanstuurt bleef gelukkig wel overeind. Ook besloot de gemeente Het Hogeland dat de nieuwbouw niet verder dan één meter voorbij de nok van de naastliggende woning mag worden gerealiseerd.